Charakterystyka sportu
Federacja
Główną federacją sprawująca pieczę nad wspinaczką sportową jest IFSC (International Federation of Sport Climbing) Federacja powstała w 2007 roku, a na jej czele stoi prezydent — Marco Scolaris. Polskim członkiem organizacji jest Polski Związek Alpinizmu.
Konkurencje
Dyscyplina podzielona jest na kilka konkurencji. Obowiązuje też podział ze względu na płeć.
- Bouldering — forma wspinaczki, w której obowiązuje niewielka liczba trudnych ruchów. W boulderze występują również fragmenty, które można przejść jednym ruchem. Zawody sportowe polegają na wspięciu się na 4-metrową ścianę, a metoda asekuracji jest używanie tzw. crashpadów
- Prowadzenie — odmiana polega na wspięciu się na ścianę o wysokości 15 metrów w czasie 6 minut. Wspinacz używa liny asekuracyjnej, którą podczas wspinania musi wpinać w tzw. ekspresy, rozstawione na całej długości. Wspinacz w pełni kończy konkurencję w momencie gdy przed upływem czasu wepnie linę w główny ekspres. W przypadku odpadnięcia od ścianki punkty przyznawane są za ostatni ukończony etap. Nie ma możliwości ponownego wspinania.
- Wspinaczka na czas — Wspinacze muszą pokonać w jak najkrótszym czasie ściankę o wysokości 15 metrów. Format w duelu polega na wyścigu dwóch wspinaczy.
- Wspinaczka łączna — połączenie wszystkich 3 konkurencji, dyscyplina olimpijska
Zawody
Najważniejsze zawody to Mistrzostwa Świata we wspinaczce sportowej rozgrywane co 2 lata od 1991, a także ekskluzywne Rock Master.
Najważniejsze polskie sukcesy
- Mistrzostwa Świata w 1993 - brązowy medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Renatę Piszczek - pierwsze polskie osiągnięcie
- MŚ 2003 - brązowy medal w boulderingu zdobyty przez Tomasza Oleksego oraz srebrny medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Tomasza Oleksego.
- MŚ 2007 - srebrny medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Edytę Ropek
- MŚ 2014 - srebrny medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Klaudię Buczek oraz brązowy medal zdobyty przez Aleksandrę Mirosław
- MŚ 2016 - złoty medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Marcina Dzieńskiego
- MŚ 2018 - złoty medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Aleksandrę Mirosław oraz srebrny medal zdobyty przez Annę Brożek
- MŚ 2019 - złoty medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Aleksandrę Mirosław
- MŚ 2021 - złoty medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Aleksandrę Kałucką oraz brązowy medal we wspinaczce na szybkość zdobyty przez Aleksandrę Mirosław
- MŚ 2023 - brązowy medal we wspinaczce na czas zdobyty przez Aleksandrę Mirosław
Zmagania na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu 2024
Na Igrzyskach Olimpijskich 2024 w Paryżu w kadrze reprezentacji Polski znalazły się dwie przedstawicielki wspinaczki sportowej — Aleksandra Mirosław i Aleksandra Kałucka. Polskie zawodniczki rywalizowały we wspinaczce sportowej na czas.
Aleksandra Mirosław w pierwszym dniu zmagań dwukrotnie pobiła rekord świata we wspinaczce na czas kobiet. Polka najpierw ustanowiła wynik 6.10 sekundy, a następnie poprawiła wynik o 4 setne sekundy, osiągając, wynik 6.06 sekundy. Mirosław została złotą medalistką igrzysk w Paryżu, Kałucka zajęła trzecie miejsce, zdobywając w ten sposób brązowy medal. Obie zawodniczki rywalizowały ze sobą w półfinale zmagań.
Najpopularniejsi polscy wspinacze
Renata Piszczek
Renata Piszczek była polską wspinaczką, dwukrotną brązową medalistką Mistrzostw Świata. Piszczek zdobyła złoty medal na zawodach X-Games w San Francisco w 1999 roku. Brała również udział w prestiżowych zawodach Rock Master, na których zajęła 5. miejsce. Specjalizowała się we wspinaniu na czas.
Tomasz Oleksy
Tomasz Oleksy to polski wspinacz specjalizujący się we wspinaniu na czas oraz boulderingu. W swojej karierze zdobył srebro Mistrzostw Świata w wyścigu na czas, a także brąz w boulderingu. W 1998 roku został mistrzem Europy. W swojej karierze 5-krotnie zdobył złoty medal w zawodach Rock Master, broniąc tytułu w zmaganiach na czas od 2000 do 2005 roku.
Marcin Dzieński
Marcin Dzieński to polski wspinacz wyspecjalizowany we wspinaniu na czas. Jest mistrzem świata z 2016 roku, a także mistrzem Europy z 2017. Zdobył również Puchar Świata w 2016.
Aleksandra Kałucka
Aleksandra Kałucka to polska wspinaczka oraz olimpijka. W 2022 zdobyła Puchar Świata. W tym samym roku została srebrną medalistką na Mistrzostwach Świata w Monachium. Na Igrzyskach Olimpijskich w 2024 w Paryżu zajęła 3. miejsce, stając się brązową medalistką.
Aleksandra Mirosław
Aleksandra Mirosław jest polską wspinaczką sportową specjalizującą się we wspinaniu na czas. Dwukrotna mistrzyni świata z 2018 i 2019 roku. Dwukrotna mistrzyni Europy z 2019 i 2022. Mirosław została powołana do kadry olimpijskiej na IO 2024 w Paryżu. Podczas Igrzysk, Polka zdobyła złoty medal, a ponadto dwukrotnie ustanowiła nowy rekord świata, z wynikiem 6.10 sekundy oraz 6.06 sekundy.
